نسل محقق 

آیا حضور صدها گروه و شرکت‌های دانش‌بنیان در سراسر کشور که توانسته‌اند طی دو دهه اخیر با ابتکارات خارق‌العاده خود ابرقدرت‌ها را به چالش بکشند کافی به نظر نمی‌رسد تا مدیران کلان و بالادستی را متقاعد نماید این‌ها نسل محقق هستند و قبل از اینکه شما بیندیشید آن‌ها به نتیجه رسیده‌اند؟ بنابراین تنها حجم و تعداد کتاب‌های کلاسیک و برگزاری امتحانات روخوانی و حافظه‌ای مقطعی نمی‌تواند جوابگوی نیازهایشان باشد که مرام و روش این جریان فرورفتن در عمق تفکر است تا خود جویای مشکلات و رفع آن‌ها باشند. نیم‌قرن پیش وقتی هالیوود فیلم تخیلی «سفر به اعماق زمین» را راهی بازار می‌کرد که جزء اولین فیلم‌های اسکوپ و تمام‌رنگی بود، هیچکس باور نداشت روزی برسد تا انسان بتواند رگ‌ها، مویرگ‌ها و مسیر جریان تغذیه، گوارش و تهویه بدن را با چشمان خود ببیند و لمس کند اما امروز این آرزو که دیروز تخیل بود به واقعیت پیوسته که حاصل جهش علم از طریق زود فعالی نسل‌های نو از دهه شصت تاکنون است که حوصله نشستن سر کلاس‌های کش‌دار و جلسات امتحانات سنتی را ندارند زیرا آن‌ها به دنبال اطلاعاتی می‌گردند که اغنایشان کند تا بتوانند با آنچه در مغز خود کلنجار می‌روند، کنار بیایند. این اتفاق در اکثر کشورهای غربی و بخصوص بخش‌هایی از آمریکای مرکزی و ایالات‌متحده افتاده است تا دانشگاه‌های فعال و پیشرو حصارهای اطراف خود را بردارند و اجازه دهند علاوه بر اینکه دانشجویان به بخش‌های بیرونی سرک می‌کشند، مبتکران هم ورود کرده و بتوانند از داده‌های آکادمیک بهره جویند درحالی‌که خارج از آن جهان هنوز هم هستند کشورهایی که حاضر نیستند آموزش‌های سنتی و روش‌های امتحانی عهد بوق را به‌صورت دیگری تغییر داده و اجازه دهند نسل جدید آنچه را که می‌داند بدون واهمه بر روی میز بگذارد و هر آنچه را نمی‌خواهد اجباری در فراگیری نداشته باشد. هرگز به یک فیزیکدان نمی‌شود ادبیات را تحمیل کرد و هیچ علاقه‌مندی به دروس انسانی تمایل به فراگیری فرمول‌های سخت و پیچیده ریاضیات محض را ندارد. زیرا او همچنان محو افتادن سیب از درختی است که فرمول جاذبه زمین را وارسی کند و شاعری که ترانه می‌سراید و نقاشی که بدیع می‌نگارد را علاقه‌ای به آموختن لگاریتم و جدول مندلیف نیست که او هم در جهانی ماورا سیر می‌کند و زیبایی‌ها را در عمق طبیعت می‌بیند؛ بنابراین چاره‌ای جز این نیست تا دانشگاه‌های علم و صنعت به استان‌های مرکزی و اصفهان که مهد تولید هستند انتقال یابند و مدارس عالی انسانی و اجتماعی در شرق کشور مستقر شوند و هنرسراهای آموزش عالی که با احساسات ممزوج هستند در سه استان شمالی کشور مستقر شوند و پایتخت نیز پذیرای دانشجویان علوم سیاسی و مدیریت شود تا به‌مرورزمان هر جستجوگری بتواند مسیر گمشده بیابد و همراه با داشته‌های ذهنی آینده خود را ترسیم کند تا مسئولان کلان آموزش در یک قرن به تکرار سناریویی به نام کنکور و آزمون ورودی لجاجت نورزند. نرگس ملک‌زاده کارشناس آموزش اینگونه می‌گوید: «دو سال است که شیوه انتشار سؤالات تغییر کرده و حدود یک ربع قبل از شروع امتحان رمز سؤالات در اختیار مدارس گذاشته می‌شود تا آن‌ها برگه‌های امتحانی را تکثیر کنند. در این فاصله ممکن است سؤالات لو برود و این نشان می‌دهد که این شیوه برای انتشار سؤالات نیز از ایمنی کافی برخوردار نبوده است و باید برای آن فکری شود» اما گروهی معتقدند ازآنجایی‌که طراحان کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی بر اجرای مصوبه تأثیر ۴۰ درصدی امتحانات نهایی در کنکور ۱۴۰۲ از همین امسال تأکید کردند، باید درباره وضعیت به وجود آمده و اینکه چه تضمینی وجود دارد این وضعیت در امتحانات نهایی خردادماه آن‌هم با جمعیت بیشتر دانش آموزان شرکت‌کننده تکرار نشود؟ چرا که انتشار متون در شبکه‌های اجتماعی موجب شده تا صحت و سلامت برگزاری امتحانات زیر سوأل برود و بسیاری از دانش آموزان از اتفاق پیش‌آمده گله‌مند باشند. بهتر است وزارت علوم و اتاق‌های فکر آن مسیر تفکر خود را با تغییر جهت دادن، نیازهای نسل جدید مطابقت دهد و بینش‌های جدید را پذیرفته و به تحقیق پیرامون هریک بپردازد که آیا اگر ورود به قسمت باریک قیف کنکور را پس از یک قرن تغییر جهت داده و ضمن افزایش رشته‌های موردنیاز جامعه و کاهش گروه‌های مازاد اجازه دهند علاقه‌مندان از سر فراخ آن وارد و با سختی از ته باریک آن خارج شوند تا ابزاری باشد به‌جای گزینش و آزمون‌های متعدد و پراسترسی که بتوانند بدون مانع در مسیر آمال و آرزوهایی متمایل با توانایی‌های خود حرکت کنند، مناسب و عاقلانه‌تر نیست؟ با توجه به اینکه بردن گوشی موبایل به داخل حوزه‌های امتحان نهایی اتفاقی است که خواه‌ناخواه و هرچند محدود رخ می‌دهد تا داوطلبی بتواند به‌راحتی به پاسخ‌ها دسترسی پیدا کند، حق دیگران ضایع کرده است. اتفاقات اخیر در امتحانات نهایی نه‌تنها مصوبه جدید کنکور را بی‌خاصیت می‌کند بلکه باعث می‌شود تا عدالت آموزشی از دست برود زیرا با این وضع تأمین امنیت در سوألات کنکور که سالی یکبار در حوزه‌های مشخصی برگزار می‌شود امکان‌پذیر به نظر نمی‌رسد تا آزمونی تازه اما پر از خطا باشد.